چکیده بیان مسئله: بازارها یکی از مهم‌ترین فضاها در کالبد شهرها محسوب می‌شوند و علاوه بر جلوه‌های بصری دارای ویژگی‌های محسوس دیگری نیز هستند که می‌توانند با تحریک حواس مخاطب، منشأ برانگیختگی احساسات گردند و به‌عنوان کانون هویت‌بخش شهرها در شکل‌گیری حس تعلق به مکان مؤثر باشند؛ در این میان بازار تاریخی تهران با ویژگی‌های منحصربه‌فرد از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است که از دیرباز دارای محوری پویا، سرزنده و کیفیت‌های فضایی و نسبتاً پاسخگو به نیازها و حواس مختلف افراد بوده است.
هدف: این مقاله شناسایی شاخصه‌هایی است که میزان وجود هویت و حس مکان در بازار تهران را مورد بررسی قرار می‌دهد.
روش: این مقاله با روش همبستگی به تحلیل مشاهدات منفعل اولیه به کمک نقشه‌برداری رفتاری در گام نخست و در گام دوم با مصاحبه و سنجش وابستگی متغیرها به کمک طیف هفت گزینه‌ای لیکرت پرداخته است.
یافته و نتایج: شناخت کیفی ابعاد حسی فضا در این تحقیق مشخص کرد که منظر بصری بیشترین نقش را در ادراک محیط داشته و به همراه مناظر بساوایی در طول روز تقریباً ثابت می‌باشند. از سوی دیگر منظر صوتی و منظر شیمیایی به‌عنوان دو محرک تأثیرگذار در غنای حسی محیط مطرح هستند که نسبت به سایر محرکه‌ای محیطی تغییرات بیشتری در طول روز دارند. همچنین وجود ابنیه تاریخی به‌رغم علاقه‌مندی افراد، به‌خودی‌خود موجب تقویت حس مکان نمی‌گردند، و توجه به مؤلفه‌های هویت مکانی و میزان تأثیرگذاری هریک بر حس تعلق به مکان در بازار ضمن ارتقای کیفیت بازار، موجبات تداوم حیات و ماندگاری این میراث ارزشمند معماری می‌شود.

چکیده چکیده
اهداف: این پژوهش با هدف شناسایی و رتبه‌بندی مؤلفه‌های مؤثر بر ارتقای سطح کیفیت منظر شهری و طراحی پایدار در شهر پردیس انجام شده است.
روش‌ها: این پژوهش با استناد به منابع کتابخانه‌ای داخلی و خارجی و توزیع پرسشنامه، مبتنی بر روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و همچنین دارای رویکرد کمی و کیفی است. جامعه آماری پژوهش خبرگان منظر شهری و طراحی شهری در شهر پردیس بوده است. جهت پردازش داده‌های گردآوری شده از آمار توصیفی و رتبه‌بندی مؤلفه‌ها با کمک طیف 5 گانه لیکرت در نرم‌افزار EXCEL و با استفاده از تاپسیس فازی انجام شده است.
یافته‌ها: با توجه به اهمیت ارتقای کیفیت منظر شهری پاک رتبه‌بندی مؤلفه‌ها با کمک طیف 5 گانه لیکرت نشان داد که معیارهای: عملکردی-خدماتی، زیست‌محیطی، معنایی-ادراکی، کالبدی-ساختاری، فرهنگی-اجتماعی، زیبایی‌شناسی، اقتصاد شهری و محیط شهری با شاخص مشابهت 577/0، 567/0، 55/0، 509/0، 503/0، 489/0، 33/0 و 31/0 به ترتیب مهم‌ترین تا کم‌اهمیت‌ترین معیارها در میزان ارتقای سطح کیفی منظر هستند.
نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از پژوهش طبق نظر خبرگان در پرسشنامه نشان داد، بر اساس میزان شاخص مشابهت رتبه‌بندی مؤلفه‌های ارتقای کیفیت منظر بر مبانی طراحی پایدار در شهر پردیس بسیار حائز اهمیت می‌باشند، لذا فاصله تا حالت ایده آل محسوس است و برای رسیدن به کیفیت مطلوب ضرورت توجه و به‌کارگیری منسجم عوامل در محیط شهری قابل تأمل است.
کلمات کلیدی: ارتقای کیفیت منظر شهری، طراحی پایدار شهری، شهر پاک، شهر پردیس تهران.

چکیده اهداف: این پژوهش با هدف حفاظت از منظر آرامستان‌‌های تاریخی شهر از دریچه شناخت ابعاد، لایه­ ها و مؤلفه‌های آشکار و پنهان در سطوح عمیق ادراک به آشکارسازی ظرافت­ها و پیچیدگی­های دشوار در بازآفرینی این مکان­های ارزشمند تاریخی در خلال مرور تجارب زیسته مراجعه ­کنندگان می­پردازد.
روش­ها: این پژوهش به‌صورت کیفی و با رویکرد پدیدارشناسانه و با روش ابداعی کوشنباخ از طریق مصاحبه­ های عمیق نیمه­ ساختاریافته حول پنج محور اصلی و همچنین توزیع پرسش­نامه ­های تکمیلی، ثبت و دریافت معانی تجارب زیسته مراجعین به منظر و تحلیلی کیفی، صورت پذیرفته است.
یافته­ ها: بررسی تجارب زیسته پیرامون منظر آرامستان­های تاریخی در شش محور «مراجعه، تصویر ایده ­آل، فعالیت، بهبود و ابعاد ذهنی» نشان می­دهد گورستان­های تاریخی دارای کیفیت­های چندبعدی و تنوع، تکثر و پیچیدگی بسیار شگرفی در لایه­ های ادراکی برخوردار است.
نتیجه ­گیری: فروکاست نقش گورستان­ها به یک زیرساخت ضروری برای شهر و محلی برای دفن اموات منجر به قطع ارتباط میان دنیای زندگان و مردگان گشته، آن را بدل به زمینی جهت دفن پسماند شهری در خارج شهر می­­ نماید. حفاظت از منظر تاریخی به ­دلیل دارا بودن ساختارها و عناصر ارزشمند، اصالت و ارزش­های نهفته که نشان­دهنده­ ی تعامل فرهنگ و طبیعت در طول زمان است، از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است، چراکه این ارزش­ها حافظ هویت و خاطرات جمعی و حافظه تاریخی جامعه هستند. لذا بدون بررسی لایه ­های عمیق ادراکی نهفته در روح این مکان امکان خوانش مجدد این ویژگی­ها در بازآفرینی آرامستان­ها آن میسر نیست.

چکیده اهداف: مساجد از ارکان مهم شهر ایرانی– اسلامی هستند که در ارتباط متقابل با محیط شهری قرار دارند. ورودی اولین فضایی در مساجد است که مخاطب با آن مواجه می‌شود. باتوجه به مفاهیم معنوی، این فضا در مخاطب آمادگی لازم جهت ورود را از طریق سلسله‌مراتب فراهم می‌کند. سلسله‌مراتب نوری از عوامل سلسله‌مراتب است که در درک فضا و برانگیختن احساسات بسیار مؤثر است. نور عنصر متافیزیکی است که می‌تواند احساس فرد را در فضا تغییر دهد؛ بنابراین پژوهش حاضر به تبیین کمّی و مقایسه مؤلفه‌های روشنایی در فضای ورودی مساجد چهار ایوانی می‌پردازد.
روش‌ها: در بخش نظری بامطالعه منابع علمی به تبیین متغیرهای تحقیق پرداخته ‌شده است. سپس با شبیه‌سازی مساجد، شاخص‌های روشنایی در ورودی مساجد در افزونه Climate Studio مورد تحلیل قرارگرفته است.
یافته‌ها: نتایج تحلیل داده‌های حاصل از شبیه‌سازی نشان می‌دهد که ارتباط ورودی با حیاط داخلی مسجد و فضای شهری، تزئینات سردر، مصالح و بازشو مشبک از عوامل سازنده سلسله‌مراتب نوری در فضای ورودی مساجد هستند که نحوه‌ی ارتباط با فضای معماری بیش‌ترین تأثیر را در ورود نور به این فضا دارد.
نتیجه‌گیری: دو بخش انفصال از فضای شهری و اتصال به فضای حیاط بیش‌ترین میزان شدت روشنایی را دارد و تغییرات شدت روشنایی در طول مسیر با توجه به موقعیت مسجد و ویژگی تطابق چشم انسان است.

چکیده بیان مسئله: درواقع خیابان‌های شهری به‌عنوان مهم‌ترین بخش از ساختار منظر شهری، منعکس‌کننده ارزش‌ها و روابط اجتماعی-فرهنگی شهروندان بوده و به‌خوبی می‌تواند بر مبنای آن‌ها امکان زیستن در شهر و برقراری تعاملات اجتماعی را تسهیل و یا بر آن‌ها تأثیر گذارد. از این‌رو حرکت به‌سوی فضاهای سرزنده شهری با وجود فضاهای عمومی پویا و انسان‌محور که زمینه حضور فعال انسان‌ها را در محیط فراهم نماید، در شهرها ضرورت بیشتری می‌یابد.
هدف: هدف تحقیق حاضر ارزیابی نقش منظر شهری انسان‌گرا در سرزندگی خیابان‌های شهری تبریز از دیدگاه شهروندان می‌باشد. روش‌ها: تحقیق به‌صورت توصیفی-تحلیلی با هدف کاربردی می‌باشد. برای تعیین حجم نمونه از روش گلوله برفی استفاده شد. در تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS و روش ANP استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج به دست آمده از تحلیل نهایی فضاهای انتخابی پژوهش بر مبنای مؤلفه‌های منظر انسان گرایانه و کیفیت سرزندگی نشان می‌دهد که محدوده چهارراه شریعتی تا چهارراه قونقا با وزن نرمال 0.498 از انطباق بیشتری با کیفیت‌های استخراج شده دارد.
نتیجه‌گیری: نتایج نهایی اوزان نشان داد که بیشترین میانگین به زیر معیار عناصر شهری بیولوژیکی برمی‌گردد و مناظر خیابان‌های شهر تبریز بر ادراک شهروندان و تفسیر و بازخوانی محیط توسط آن‌ها تأثیر دارد. همچنین نتایج به دست آمده از تحلیل نهایی فضاهای انتخابی پژوهش بر مبنای مؤلفه‌های منظر انسانگرایانه و کیفیت سرزندگی، انطباق بیشتری با کیفیت‌های استخراج شده دارد.