واکاوی نقش معماری در دلبستگی مکانی زنان در مجتمع های مسکونی با بهره گیری از نظریه زمینه ای (نمونه های موردی :مجتمع های مسکونی امید و اکباتان در تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای معماری، واحد علوم و فناوری پردیس، دانشگاه آزاد اسلامی، پردیس،تهران، ایران

2 دانشیار گروه شهرسازی، واحد علوم و فناوری پردیس، دانشگاه آزاد اسلامی، پردیس، تهران، ایران

3 استادیار، گروه معماری، واحد علوم و فناوری پردیس،دانشگاه آزاد اسلامی، پردیس،تهران، ایران

چکیده
مقدمه و هدف: دلبستگی مکانی، پیوند عاطفی و شناختی افراد با محیط زندگی‌شان است که نقشی کلیدی در رضایت و کیفیت زندگی ایفا می‌کند. این مفهوم به‌ویژه برای زنان که بخش عمده‌ای از زمان خود را در محیط مسکونی سپری می‌کنند، از اهمیت بیشتری برخوردار است. هدف اصلی از این پژوهش، تبیین نقش عوامل معماری در ایجاد حس دلبستگی مکانی در مجتمع های مسکونی مورد مطالعه است.
روش تحقیق: این مطالعه به روش کیفی و با استفاده از نظریه زمینه‌ای انجام شده است. داده‌ها از طریق ۴۳ مصاحبه عمیق با زنان ساکن در مجتمع‌های مسکونی جمع‌آوری شده و نمونه‌گیری به‌صورت اشباع نظری صورت گرفته است.
یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که مؤلفه‌های کالبدی، عملکردی، معنایی و اجتماعی در ایجاد دلبستگی مکانی نقش مهمی دارند. اما در مجتمع های مسکونی اکباتان یافته‌ها نشان‌دهنده تأثیر قابل توجه جنبه‌های عملکردی و کالبدی بوده است ، عواملی همچون طراحی ارگونومیک واحد های مسکونی ، نورپردازی مناسب و ارتباط نزدیک‌با طبیعت.در مجتمع های مسکونی امید علاوه بر رعایت نکات فیزیکی، تأکید ویژه‌ای بر مولفه‌های روان‌شناختی صورت گرفته است.یافته ها نشان می‌دهد حضور امکانات رفاهی و اجتماعی،طراحی مطلوب محیط و ارتباط نزدیک با طبیعت در میان زنان، موجب افزایش دلبستگی و احساس تعلق شده است.
نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش می‌تواند به‌عنوان مبنایی نظری برای تدوین اصول طراحی معماری با هدف تقویت حس دلبستگی مکانی در زنان به کار رود. این مطالعه راهکارهایی را برای معماران و طراحان ارائه می‌دهد تا با توجه به نیازهای روانی و اجتماعی زنان، محیط‌های مسکونی مطلوب‌تری ایجاد کنند.

کلیدواژه‌ها



مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از 09 مهر 1404