مقایسه تطبیقی شاخص آسایش حرارتی (PMV) زنان در محلات تاریخی موردی مطالعه: مرکزمحلات شیخداد و شش‌بادگیر شهر یزد

نویسندگان

1 دکتری شهرسازی، گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

2 کارشناسی ارشد طراحی شهری، گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده
امروزه یکی از مهمترین موضوعات در طراحی فضاهای باز شهری توجه به وضعیت اقلیمی و آسایش حرارتی کاربران است. در این گونه از فضاها شرایط حرارتی و خرد اقلیم شهری تأثیر بسزایی بر سطح سلامت و آسایش شهروندان می گذارد، به نحوی که در مواقعی منجر به تغییر در عملکرد ذهنی و جسمی شهروندان می شود. در این بین، زنان به دلیل حساسیت بیشتر به وضعیت و شرایط محیطی، به صورت یکسان با مردان از فضاهای شهری بهره نمی برند. بنابراین شناخت و درک نیازها و شرایط حضور بانوان در فضاهای شهری از الزامات طراحی و ساخت پایدارتر این نوع از فضاها است. هدف اصلی این پژوهش بررسی و مقایسه وضعیت آسایش حرارتی زنان در محلات تاریخی شهر یزد بر اساس شاخص PMV است. در همین راستا با استفاده از روش ترکیبی و با رویکرد کمی و کیفی و با بهره گیری از تحلیل های نرم افزاری (Basic ENVI-met 5.6) به مقایسه تطبیقی شاخص آسایش حرارتی (PMV) زنان در محلات تاریخی شهر یزد پرداخته است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است استفاده از پوشش گیاهی مناسب و سایه انداز با تراکم تاج تقریبا بالا و همچنین ایجاد پوشش های گیاهی مقطعی در نقاط مختلف، استفاده از مصالح بوم آورد در کف و جداره ها و استفاده از رنگ های روشن، حتی در فصل زمستان نیز میتواند وضعیت آسایش حرارتی بسیار مطلوبی را برای عابران پیاده فراهم کند.

کلیدواژه‌ها


[1] Johansson,E, & Emmanuel, R. (2006). The influence of urban design on outdoor thermal comfort in the hot, humid city of Colombo, Sri Lanka. Int J Biometeorol, 51, 119-133.
[2] Chatzidimitriou, A, & Yannas, S. (2016). Microclimate design for open spaces: Ranking urban design effects on pedestrian thermal comfort in summer, Journal of Sustainable Cities and Society, 26, 27-47.
[3] Barakat, A, & Ayad, H, & El-Sayed, Z. (2017). Urban design in favor of human thermal comfort for hot arid climates using advanced simulation methods. Alexandria Engineering Journal, 56, 533-543.
[4] Zou, M, & Zhang, H. (2021). Cooling Strategies for Thermal Comfort in Cities: A Review of Key Methods in Landscape Design. Journal of Research Square, 1-18.
[5] Katzschner, L. (2005). Microclimatic thermal comfort analysis in cities for urban planning and open space design. Institute of Environmental Meteorology, University Kassel, Department of Architecture and Urban Planning, Kassel, Germany.
[6] Aydin, E, & Jakubiec. (2018). Sensitivity Analysis of Sustainable Urban Design Parameters: Thermal Comfort, Urban Heat Island, Energy, Daylight, and Ventilation in Singapore. Singapore University of Technology and Design, Singapore.
[7] Cocci Grifoni, R, & Passerini, G, & Pierantozzi, M. (2013). Assessment of outdoor thermal comfort and its relation to urban geometry. Journal of Sustainable Development and Planning, 173, 3-14.
[8] Johansson, E. (2006). Influence of urban geometry on outdoor thermal comfort in a hot dry climate: A study in Fez, Morocco. Journal of Building and Environment, 41, 1326-1338.
[9] Fahmy, M, & Sharples, S. (2008). Passive design for urban thermal comfort: a comparison between different urban forms in Cairo, Egypt. Conference on Passive and Low Energy Architecture, 307, 1-6.
[10] احمدپور کلهرودی، نرگس؛ پورجعفر، محمدرضا؛ مهدوی نژاد، محمدجواد؛ یوسفیان، سمیرا (1396) ، نقش و تاثیر عناصر طراحی در کیفیت اسایش حرارتی فضاهای باز شهری (بررسی موردی: طراحی پیاده راه طمقاچی ها در کاشان) ،نشریه علمی نامه معماری و شهرسازی، 18.
[11] کرمی راد، سینا؛ علی آبادی، محمد؛ حبیبی، امین؛ وکیلی نژاد، رزا (1396)، سنجش میزان تاثیر پوشش گیاهی بر شرایط آسایش حرارتی بیرونی عابران پیاده (نمونه مطالعه مجتمع مسکونی گلدشت شیراز)، نشریه علمی - پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران،14.
[12] ضابطیان، الهام؛ خیرالدین، رضا (1397)، نقش اسایش بویژه آسایش حرارتی در الگوی رفتار شهروندان در فضاهای شهری (نمونه موردی: میدان امام خمینی و امام حسین شهر تهران) ، نشریه علمی مدیریت شهری، 50.
[13] جعفری، مریم؛ تابان، محسن؛ صفاری پور، محسن (1398) ، ارزیابی آسایش حرارتی در خیابان شهری (نمونه موردی: خیابان چمران کرمانشاه) ، نشریه علمی محیط شناسی، 4.
[14] صمدپور شهرک، مهسا؛ کریمی مشاور، مهرداد (1402) ، ارزیابی تاثیر الگوی کاشت درخت بر آسایش حرارتی اطراف بلوک های مسکونی، نشریه علمی مطالعات شهری، 12.
[15] منجزی، نورمحمد؛ اسلامی مقدم، علی (1402) ، شاخص PMV در آسایش حرارتی فضاهای باز شهری در فصل بهار (نمونه موردی پیاده راه رود کنار خرم آباد)، نشریه پژوهش های اقلیم شناسی، 53.
[16] کرمی راد، سینا؛ علی آبادی، محمد؛ حبیبی، امین (1397) ، سنجش تاثیر هندسه شهری بر شرایط اسایش حرارتی بیرونی در مقیاس خرد اقلیم (مورد پژوهی: فضای باز مجتمع مسکونی گلدشت شیراز) ، فصلنامه برنامه ریزی منطقه‌ای، 29.
[17] طالب صفا، شهرزاد؛ طاهری شهر آیینی، مسعود؛ شیائوشان یانگ، و؛ ربیعی، محمدرضا (1402)، ارزیابی تأثیر سایه بر آسایش حرارتی فضای باز و تعیین محدودۀ آسایش حرارتی، فصلنامۀ علمی معماری و شهرسازی صفه.102 (3):43-59.
[18] صادقی روش، محمدحسن؛ طباطبائی، سیدمهدی (1388)، تعیین محدوده آسایش حرارتی در شرایط آب و هوای خشک (مطالعه موردی: شهر یزد)، نشریه هویت شهر.3 (4): 46-39.
[19] حقیقت‌نائینی، غلامرضا؛ فیاض، ریما؛ بیغرض، بهروز (1397)، دستیابی به آسایش حرارتی در فضاهای همگانی با بهره گیری از روش شبیه سازی گام به گام (بررسی موردی: یک واحد همسایگی در شهرک امام خمینی لار)، نشریه علمی نامه معماری و شهرسازی. (21): 99-77.
[20] آزموده، مریم (1400)، چگونگی عملکرد گیاهان در تعدیل پارامترهای مؤثر بر آسایش حرارتی در فضای شهری (نمونة پژوهش: دیوار سبز شهری در تهران)، نشریه جغرافیا و برنامه ریزی محیطی.32. (3): 80-67.
[21] کسمایی، مرتضی (۱۳۸۷). اقلیم و معماری انتشارات ،خاک تهران.
[22] رضازاده، راضیه و آقاجان بیگلو، عماد (۱۳۹۰)، الگوی پیشنهادی برای توده گذاری در قطعات مسکونی ردیفی بررسی تطبیقی دو الگوی توده گذاری در بلوک های مسکونی با معیار آسایش حرارتی، نامه معماری و شهرسازی. (7).
[23] Bruse M, (2015). ENVI-met. Available at: http://www.envi-met.com/.
[24] Matzarakis. A, Mayer H and Iziomon M G. (1999), Application of a Universal Thermal Index: Physiological Equivalent Temperature. Int. Biometorology.43: 78-84.
[25] Bruse M. (2009). ENVI-met website, Available at: http://www.envi-met.com.
[26] مهندسین مشاور شهرسازی و معماری عرصه (۱۳۸۸)، طرح جامع شهر یزد، سازمان مسکن و شهرسازی استان یزد، وزارت مسکن و شهرسازی.