گفتمان طراحی شهری
فصلنامه علمی _ رتبه ب

بازشناسی ادراکات فضای شهری با تطبیق شاخص های چیدمان فضا و نقشه شناختی (مطالعه موردی: بازار بزرگ تهران)

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

هدی صادقی 1
محمدرضا بمانیان 2
سارا حمزه لو 3

1 دانشجوی دکتری تخصصی معماری، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

2 استاد تمام، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 استادیار، گروه معماری، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

چکیده
اهداف: بافت تاریخی شهرها نقش بسزایی در شناخت پیچیدگی‌ها و ساختار یک شهر دارند که می‌تواند منجر به شناخت و ادراک افراد ‌شود. بازارهای سنتی نیز به‌عنوان مهم‌ترین عنصر تاریخی شهرها محسوب می‌شوند که علیرغم مطالعاتی که الگویی برای سنجش و ارزیابی ادراک فضایی در بافت بازار ارائه می‌دهد، این پژوهش به بررسی ادراکات از بازار سنتی تهران با تطبیق شاخص‌های چیدمان فضا و نقشه‌های شناختی پرداخته است.

ابزار و روش‌ها: در این پژوهش از روش تلفیقی که ترکیبی از داده‌های کمی و کیفی و تجزیه و تحلیل آنها می‌باشد، استفاده شده است. در این راستا ابتدا نقشه بازار تهران در نرم‌افزار چیدمان فضا بازخوانی و شاخص‌های نقشه محوری با کروکی‌های ترسیم شده توسط جامعه آماری شامل کسبه، خریداران یا رهگذران، تطبیق و تحلیل شده است.

یافته‌ها: نظریه چیدمان فضا به‌تنهایی نمی‌تواند ابعاد مختلف عینی و ذهنی محیط را برای ما روشن سازد، زیرا این نظریه فقط به ابعاد عینی ناظر می‌پردازد، لذا برای درک ویژگی‌های شناختی فضا که متأثر از نوع و نحوه ادراک افراد هست، نیاز به استفاده از نقشه‌های شناختی برمبنای حضور افراد و تمرکز بر کاربران (اینجا بازار بزرگ تهران) که به شناخت و تجربه محیط می‌پردازند، است.

نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاکی از آن است که فاکتورهای متعدد عینی و ذهنی در کنار هم و گاه با اولویت‌بندی‌هایی نسبت به یکدیگر، در تشخیص راهیابی صحیح فضا مؤثر هستند.

کلیدواژه‌ها

نقشه شناختی
ادراکات
بازار تهران
چیدمان فضا

عنوان مقاله English

Recognizing the Perceptions of Urban Space by Matching Space Syntax Indicators and Cognitive Map (Case Study: Tehran's Grand Bazaar)

نویسندگان English

Hoda Sadeghi 1
Mohammadreza Bemanian 2
Sara Hamzehloo 3
1 PhD student in Architecture, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
2 Full Professor, Department of Architecture, Faculty of Art and Architecture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Department of Architecture, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
چکیده English

Aims: The historical context of cities plays a significant role in understanding the complexities and structure of a city, which can lead to the recognition and perception of people. Traditional bazaars are also considered as the most important historical element of cities, despite the studies that provide a model for measuring and evaluating spatial perception in the context of the bazaar, this research is investigated the perceptions of the traditional bazaar of Tehran by applying space layout indicators and cognitive maps.

Methods: In this research, a combined method was used, which is a combination of quantitative and qualitative data and their analysis. In this regard, first, the map of Tehran bazaar has been compared and analyzed in the space layout software, and the axial map indicators have been compared and analyzed with sketches drawn by the statistical community, including businesses, buyers or passers-by.

Findings: The theory of space arrangement alone cannot clarify the various objective and subjective dimensions of the environment for us, because this theory only deals with the objective dimensions of the observer, therefore, to understand the cognitive characteristics of the space which is affected by the type and manner of people's perception, There is a need to use cognitive maps based on the presence of people and focus on users (here, Tehran's Grand Bazaar) who know and experience the environment.

Conclusion: The results of the research indicate that multiple objective and subjective factors together and sometimes with prioritization over each other are effective in determining the correct wayfinding of the space.

کلیدواژه‌ها English

Cognitive map
perceptions
Tehran's bazaar
space syntax
[1] Hillier, B. & Hanson, J. 1984. The Social Logic of Space. Cambridge: Cambridge University Press
[2] Al-Mohannadi, A. Almalki, A.Furlan, R.(2019).The Spatial Practice of Migrant Communities in Doha, Qatar:The Case of Najada Zone.Saudi Journal of Civil Engineering. 03.141-155. 10.36348/SJCE.2019.v03i05.006.
[3] Zerouati, W. Tahar, B. (2019). Evaluating the impact of mass housings' in-between spaces' spatial configuration on users' social interaction. Frontiers of Architectural Research. 9. 10.1016/j.foar.2019.05.005
[4] De Koning R.E., A.Van Nes, and H.J. Roald.( 2020).A scientific approach to the densification debate in Bergen centre in Norway. Sustainability,12(21):9178.https://doi.org/10.3390/su12219178
[5] Yamu, C., A.van Nes, and C.Garau.(2021).Bill Hillier’s legacy:space syntax- a synopsis of basic concepts, measures, and empirical application.Sustainability,13(6). 3394.
[6] Jeong,S.K.;Ban,Y.U.(2020)Spatial Configurations for The Revitalization of a Traditional Market The Case of Yukgeori Market in Cheongju,South Korea. Sustainability,12(7),2937.
[7] Abbas Zadegan, Abaas (1381). Space syntax methods in urban design, with a look to Yazd. Urban management, 9, 64-75. ( in Persian)
[8] Rismanchian, O., Bell, S. (2011). A study over spatial segregation of deprived areas in spatial structure of Tehran by using space syntax technique. The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar, 8(17), 69-80.
( in Persian)
[9] Soltanifard, H., and Hataminejad, H., and Abbas Zadegan, M., and Pourahmad, A. (2012). Analysis of the transformation of the physical and spatial structure of the Iranian-Islamic city (case study: Sabzevar city). Studies of Iranian Islamic City, (14),13-21. ( in Persian)
[10] Asadpour, A., Faizi, M., Mozaaffar, F., Behzadfar, M. (2015). Typology of models and comparative study of methods in recording mental images and cognitive maps from the environment. The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar, 12(33), 13-22.( in Persian)
[11] Heidari, A.k, kiaee, M. (2020). Comparative Study of Spatial Patterns and Cognitive Characteristics of the Iranian Bazar Using "Space Syntax" and "Gestalt" Theories (Case Study: Qazvin). Motaleate Shahri, 9(33), 63-76. doi: 10.34785/J011.2019.368. .( in Persian)
[12] Alitajer, S., Saadati Vaghar, P., Heidari, A., Farrokhi, A.M., Sajjadzadeh, H. (2019). Evaluation of Sociability of Urban Environment Using “Cognitive Maps” and “Spatial Configuration Maps”. Armanshahr Architecture & Urban Development, 12(27), 99-109.( in Persian)
[13] Jalali, S., Hosseini, Z., Yeganeh, M., Bemanian, M. (2021). Integration and Continuity Analysis in Geometrical Configuration of The Conventional Bazaars of Iran (Case Study: Tabriz Bazaar). Journal of Architectural Thought, 5(10), 124-137. doi: 10.30479/at.2020.12383.1408. .( in Persian)
[14] Long, Y. 2008. The relationships between objective and subjective evaluations of the urban environment: Space Syntax, cognitve maps, and urban legibility. (Under the direction of Perver K. Baran and Robin Moore.) To some degree.
[15] Tolman, E. (1948). Cognitive maps in Rats and Men. Journal of Psychological Review, 189-208.
[16] Appleyard, D.(1973). Notes on urban perception and knowledge; Image and environment: cognitive mapping and spatial behavior. Chicago: Aldine Publishing Company.
[17] Carmona, M., Heath, T., Oc, T., & Tiesdell, S. (2003). Urban Spaces-Public Places: The Dimensions of Urban Design. Oxford: Architectural Press.
[18] Didehban, M., Purdeihimi, S., & rismanchian, O. (2022). Relation between Cognitive Properties and Spatial Configuration of the Built Environment, Experience in Dezful. Journal of Iranian Architecture Studies, 2(4), 37-64. .( in Persian)
[19] Hillier, Bill.(2005). The art of place and the of space. In: http://eprints.ucl.ac.uk/1678/
[20] Hillier, B; Leaman, A; Stansall, P; Bedford, M; (1976) Space syntax. Environment and Planning B: Planning and Design , 3 (2) pp. 147-185.
[21]Abbas Zadegan, Abaas (2002). Space syntax methods in urban design, with a look to Yazd. Urban management, 9, 64-75.( in Persian)
[22] Hillier, B., & Vaughan, L. (2007). The city as one thing. Progress in Planning, 67(3), 205-230.
[23] Karimi, S.(2008). Economic Anthropology: Tehran's Bazaar, Afkar publication and Anthropological Research Center. .( in Persian)
گفتمان طراحی شهری
دوره 3، شماره 3
پاییز 1401
صفحه 73-96

صفحه اصلی

راهنمای نویسندگان

ارسال مقاله

داوران

تماس با ما