ارزیابی عوامل اثرگذار بر هویت کالبدی نماها در منطقه تاریخی شهر تبریز

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

2 استادیار، گروه معماری و شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

چکیده


بیان مسئله: امروزه به دلیل رویکردهای متناقض و نبود جهت‌گیری مناسب، متأسفانه نماهای شهری نامناسبی را پدید آورده و هویت کالبدی را در شهرهای ایران از بین برده است.

هدف: ارزیابی عوامل اثرگذار بر هویت کالبدی نماها در منطقه تاریخی شهر تبریز می‌باشد.

روش ­ها: از روش تحلیلی- استنباطی استفاده شد. جامعه آماری دو گروه کاربران ساختمان‌ها و متخصصان بودند. برای تحلیل اطلاعات روش معادلات ساختاری با نرم‌افزار Smart Pls به کار گرفته شد.

یافته‌ها: از نظر کاربران بیشترین تأثیر بر روی هویت کالبدی نماهای بافت تاریخی شهر تبریز مربوط به تخریب نماهای تاریخی و سلیقه شخصی و نظم و هماهنگی می‌باشد و کمترینش مربوط به کنج و خط اتصال به زمین است. از نظر متخصصان هم بیشترین اثرگذاری مربوط به مقیاس و اندازه انسانی، مصالح نما و سلیقه شخصی می‌باشد. کمترینش مربوط به کنج و خط اتصال می‌باشد. درنهایت هر دو گروه در زمینه کمترین اثرگذاری یعنی معیار کنج و خط اتصال به زمین متفق‌القول بودند.

نتیجه‌گیری: همه مؤلفه‌های مورد بررسی بر روی هویت کالبدی نماهای بافت تاریخی شهر تبریز اثرگذار بوده است. با توجه به رابطه نزدیک هویت کالبدی و نماهای شهری، می‌توان گفت که با مدیریت صحیح نماها می­توان به هویت کالبدی محسوس دست یافت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


[1]. Mamat, M, Abdul Aziz, (2020), THE ENTITY - IDENTITY RELATIONSHIPS OF OLD SHOP HOUSES IN PERAK THROUGH FACADE DESIGN, Journal of the Malaysian Institute of Planners, 18(3), 51-70.
[2]. Phetsuriya, N, (2017). Formal language of Lanna Shop House’s Façade in Lampang Old city, Thailand, IOP Conf. Series: Materials Science and Engineering 245(5), 1-11, 052015. doi:10.1088/1757-899X/245/5/052015.
[3]. Cullen, G., (1971). The concise townscape. Van Nostrand Reinhold Co., New York.
[4]. Carmona, M.; Heath, T.; O c, T.; Tiesdell, S., (2010). Public places urban spaces: the dimension of urban design. Architectural Press, Oxford.
[5]. طلایی, مریم, متولی حقیقی, هادی. (1400). مقایسه تطبیقی ویژگی های کالبدی جداره های شهری (نمونه های موردی: راسته بالا و پایین خیابان مشهد و تربیت تبریز). فردوس هنر، 2(4)، 66-85.
[6]. رخشان، احسان، ذبیحی، حسین، ماجدی، حمید. (1397). بازخوانی مولفه های هویت بخش نما در منظر شهرهای معاصر. مدیریت شهری، 17(51)، 75-86.
[7]. عباسی، زهرا. (1396). معیارهای زیبایی شناسانه نما و بدنه های مطلوب شهری با تاکید بر هویت بومی (نمونه موردی حدفاصل میدان مطهری تا تقاطع خیابان حجت شهر قم). مدیریت شهری، 16(47 )، 255-276.
[8]. بهزادپور، محمد، توکل، مهشاد. (1400). بررسی مولفه های هویت بخش نما در مواجهه با معماری معاصر نمونه موردی شهر قزوین. شباک، 7(1 (پیاپی 58) )، 59-68.
[9]. Sadeghifar, M, Pazhouhanfar, M & Farrokhzad, M (2019). An exploration of the relationships between urban building façade visual elements and people’s preferences in the city of Gorgan, Iran, Architectural Engineering and Design Management, 15(6), 445-458. doi: 10.1080/17452007. 2018.1548340.
[10]. ظریف ‌پور لنگرودی آناهیتا، البرزی فریبا، سهیلی جمال الدین. (1401)، بررسی نماهای خیابان‌های شهری از منظر ادراک شهروندان (نمونه موردی: پیاده‌راه ۱۵ خرداد، تهران). تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. ۲۲ (۶۶) :۳۴۱-۳۲۵
[11]. فردپور، سارا، دولت آبادی، فریبرز، مهدوی نژاد، محمدجواد. (1400). خوانش طرح‌واره نمای ساختمان‌های شهری معاصر تهران در دوره پهلوی اول و دوم. معماری و شهرسازی آرمان شهر، 14(35)، 149-164.
[12]. هوشمندشعبان آبادی، فرانک، ولی بیگ، نیما، بهزادفر، مصطفی، فیضی، محسن. (1399). مطالعه ی مقایسه ای میدان های حکومتی و غیرحکومتی تهران در گستره ی نمای شهری. باغ نظر، 17(82 )، 43-54.
[13]. Pastore, L& Andersen, M, (2022), The influence of façade and space design on building occupants’ indoor experience, Journal of Building Engineering, 46(3), 1-16. https://doi.org/10.1016/j.jobe.2021.103663.
[14]. Kaewpeela, P, Raksawin, K, Suthasupa, S, (2020), Identity on the facade of Roi Et Provincial Hall, Asian Journal of Environment-Behaviour Studies (ajE-Bs), 5(15), https://doi.org/10.21834/aje-bs.v5i15.359.
[15]. Atalan, O, (2016), Continuity of regional identity: A case study of facade elements in traditional Çeşme houses, ITU A|Z, 13(2), 121-131.
[16]. Alzahrani, A, (2022), Understanding the role of architectural identity in
forming contemporary architecture in Saudi Arabia, Alexandria Engineering Journal, 61(12), 11715-11736. https://doi.org/10.1016/j.aej.2022.05.041.
[17]. Al-Shammari, R.J. Abbas, M. G. Al Fartusi, M.A.M, (2020), The role of event in building the identity of the deliberated language in architecture: Contemporary Iraqi architecture as a case study, Periodic. Eng. Nat. Sci. (PEN) 8 (3) 1600-1613.
[18]. Nikezi´c, A.; Risti´c Trajkovi´c, J.; Milovanovi´c, A. (2020), Future Housing Identities: Designing in Line with the Contemporary Sustainable Urban Lifestyle. Buildings, 11, 18, 1-23. https://doi.org/10.3390/buildings 11010018.
[19]. Abdel-Aziz D, Shuqair, H, (2014), Amman’s Facades Lost between Identity and Veracity; Factors Impacting Facades’ Design, Arts and Design Studies, 26, 20-23.
[20]. Krier, R., (1979). Urban space. Academy Editions, the University of Michigan, London.
[21]. Lee, J & Sul, S, (2017), Media Façade and the design identity of buildings based on visual density, International Journal of Asia Digital Art & Design, 34, 49-55.
[22]. Torabi, Z, Brahman, S, (2013), Effective Factors in Shaping the Identity of Architecture, Middle-East Journal of Scientific Research 15 (1): 106-113, doi: 10.5829/idosi.mejsr.2013.15.1.2357.
[23]. حقگو فاطمه، ملاصالحی، ودیهه، (1399)، بازشناسی معیارهای هویت و زیبایی شناسی به عنوان مؤلفه های مؤثر بر طراحی نماها و جداره های شهر تهران (محدوده مورد مطالعه منطقه چهارده تهران)، معماری‌شناسی، 3(16)، 1-11.
[24]. هنرجو میترا، اکبری نامدار شبنم، سینگری مریم، درسخوان رسول. (1401)، سنجش اثرگذاری ساختمان بلند بر ادراک ساکنان در بافت مرکزی شهر تبریز از منظر کالبدی-معنایی. گفتمان طراحی شهری مروری بر ادبیات و نظریه های معاصر، ۳ (۱) :۱۱۶-۹۷