سنجش و بررسی تاب آوری کالبدی-محیطی و اجتماعی در مجتمع های مسکونی، نمونه موردی: کوی نو بنیاد( برج های asp)

نوع مقاله : پژوهشی کوتاه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران.

2 استادیار گروه معماری، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران (نویسنده مسئول).

3 دانشیار رشته شهرسازی، گروه شهرسازی و طراحی شهری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

4 استادیار رشته معماری، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

چکیده
اهداف: در سال‌های اخیر، مطالعه درباره‌ی مفاهیم تاب‌آوری در مناطق مختلف شهری در مقیاس‌های مختلف، توجه ویژه‌ای را به خود جلب کرده است، هرچند سطح و تعداد این مطالعات بسیار کم می‌باشد. به‌ویژه در شهر تهران که به یک باره از دوره سنت وارد دوره مدرن شده است این موضوع می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.

روش‌ها: در پژوهش کنونی ابتدا از طریق مطالعات کتابخانه‌ای در این زمینه، آیتم‌های مربوط به تاب‌آوری‌های کالبدی محیطی و اجتماعی در مجتمع‌های مسکونی، استخراج گردید. سپس در این مجتمع‌ها حالت‌های متعددی از این نوع تاب‌آوری‌ها وجود دارد که با مطالعه و طبقه‌بندی آن‌ها می‌تواند به میزان مطلوبیت این مجتمع‌ها دست یافت. نمونه موردی مورد مطالعه در این پژوهش، مجتمع مسکونی کوی نوبنیاد می‌باشد، زیرا بااینکه سال ساخت آن بالای آن، از محبوبیت بسیاری برخوردار است. این پژوهش با روش تفسیری و در قالب تحلیل کیفی و کمی صورت پذیرفته است. پرسشنامه که در مورد سنجش میزان تاب‌آوری کالبدی-محیطی و اجتماعی میان ساکنین این مجتمع توزیع گردید.

یافته‌ها: از یافته‌های این پژوهش می‌توان دریافت که مجتمع کوی نوبنیاد (برج‌های آ.اس.پ) علی‌رغم قدمت بالای آن، میزان تاب‌آوری متوسط تا زیاد دارند.

نتیجه‌گیری: با بررسی انجام شده، می‌توان الگوهای استفاده شده در این مجتمع را که باعث ماندگاری، محبوبیت و تاب‌آوری بالای آن شده، در طراحی مجتمع‌های مسکونی مدرن به کاربرد تا بتوانیم ساختمان‌های ماندگار داشته باشیم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


1. رضایی، محمدرضا (1389) تبیین تاب آوری اجتماعات شهری به منظور کاهش اثرات سوانح طبیعی (زلزله)؛ مطالعۀ موردی: کلان شهر تهران، رساله دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری به راهنمایی دکتر مجتبی رفیعیان و علی عسگری.
2. رضایی، محمدرضا، رفیعیان، مجتبی، سیدمصطفی، حسینی،1394، سنجش و ارزیابی میزان تاب آوری کالبدی اجتماع های شهری در برابر زلزله (مطالعه موردی: محله های شهر تهران)،نشریه پژوهشهای جغرافیای انسانی، زمستان 1394، دوره 47، شماره 4، صص 609-623.
3. Beisner, B. E., Haydon, D. T., and Cuddington, K. (2003). Alternative stable states in ecology. Front. Ecol.Environ. 1, 376–382. doi: 10.1890/1540-9295(2003)001[0376:ASSIE]2.0.CO;2.
4. - Falk, D. A. (2017). Restoration Ecology, Resilience, and the Axes of Change. Ann. Missouri Botan. Garden 102, 201–217. doi: 10.3417/2017006.
5. Wilson, E.O. Biophilia and the conservation ethic. In Biophilia: The Human Bond with Other Species; Kellert, S., Wilson, E.O., Eds.; Harvard University Press: Cambridge, MA, USA, 1993.
6. Lucini, Barbara (2013) “Social capital and sociological resilience in megacities context, Catholic University of Sacred Heart, Milan, Italy,” International Journal of Disaster Resilience in the Built Environment, 4 (1), pp. 58-71.
7. Cutter,S.L., B.J.,Boruff and W.L. ,Shirley. 2003. Social Vulnerability to Environmental Hazards. Social Science Quarterly 84 (1):242–261.
8. Keck, Markus & Sakdapolrak, Patrick (2013) “What is social resilience? Lessons learned and ways forward,” ERDKUNDE: Scientific Geography, 67(1), pp. 5-19.
9. Adger, N. W. (2000): Social and ecological resilience: are they related? In: Progress in Human Geography 24 (3), 347–364. DOI: 10.1191/030913200701540465 .
10. پیران، پرویز، اسدی، سعیده و نیکو دادگر ،1396 ،بررسی نقش تابآوری اجتماعی در موفقیت فرآیند بازسازی،مطالعه موردی: جوامع روستایی درب آستانه و باباپشمان پس از زلزله سال 1385 دشت سیلاخور، استان فصلنامه مسکن ،لرستان محیط روستا، شماره 157 ، صص 100 .
11. پرتوی، پروین، بهزادفر، مصطفی و زهرا شیرانی ، 1395، طراحی شهری و تاب آوری اجتماعی بررسی موردی: محله جلفا ، مجله نامه معماری و شهرسازی، شماره ، اصفهان 17 ، صص 117 .
12. ذاکرحقیقی، کیانوش و زهرا اکبریان ،1394 ،تحلیل قیاسی میزان تاب آوری اجتماعی در محلات تاریخی مسکونی و تدوین، پژوهشنامه جغرافیای یک برنامه راهبردی عملیاتی برای ارتقای آن، مورد مطالعه: همدان شهر چرچره و قربان برج محلات انتظامی، سال سوم، شماره دوازدهم، صص 48 .
13. Cinner, J.; Fuentes, M. M. P. B. and Randriamahazo, H. (2009): Exploring social resilience in Madagascar’s ma‌rine protected areas. In: Ecology and Society 14 (1), 41. http://www.ecologyandsociety.org/vol14/iss1/art41/
14. ذبیحی، حسین؛ حبیب، فرح؛ رهبری منش، کمال (1390)، بررسی رابطه بین میزان رضایت از مجتمع مسکونی و تاثیر مجتمع های مسکونی بر روابط انسان (مطالعه موردی چند مجتمع مسکونی در تهران)، مجله هویت شهر، دوره 5، شماره 8، صص 103.
15. عینی فر، علیرضا (1386)نقش قالب الگوهای عام اولیه در طراحی محله های مسکونی معاصر، نشریه هنرهای زیبا، زمستان 1386، شماره 32، صفحات 39-50.
16. Biddulph, Mike. (2007) "Introduction to Residential Layout" ,Amsterdam, Architectural Press.
17. کامبی، انریکو (1382) "تیپولوژی ساختمان های مسکونی حیاط دار"، ترجمۀ حسین ماهوتی پور و محمود میرحسینی، تهران، امین دژ.
18. Polyzoides, Stefanos. & Sherwood, Roger. & Tice, James. (1992) "Courtyard Housing in LosAngeles: A Typological Analysis" ,Princeton, Architectural Press.
19. - Pfeifer, Günter. & Brauneck, Per. (2008) "Courtyard Houses: A Housing Typology" ,Berlin, Springer.
20. Chiara, J. D. & Crosbie, M. J. (1995). Time-saver Standards for Building Types. New York: McGraw-Hill Pub.
21. Azizi, M. M., & Malek mohamad nejad, S. (2007). Comparative analysis of two residential pattern (Standard & High-rise building ), Case of study: residential complex of Noor and Eskan, Tehran, Iran. Honar Hay-e Ziba, 32, 27-38.
22. Hur, M. & Morrow-Jones, H. (2008), Factors That Influence Residents' Satisfaction With Neighborhoods, Environment and Behavior, 40 (5), pp. 619-635.
23. رازقی، علیرضا، درخشان، نجلا، 1396، تاب آوری کالبدی و عملکردی در بازار تاریخی تهران ، دو فصلنامه علمی و پژوهشی مرمت و معماری ایران، سال هفتم ، شماره سیزدهم، بهار و تابستان 1396.
24. قرایی، فریبا، مثنوی، محمدرضا، حاجی بنده، مونا ، 1396، بسط شاخص های کلیدی سنجش تاب آوری مکانی- فضایی شهری: مرور فشرده ادبیات نظری،نشریه باغ نظر، سال چهاردهم، شماره 57، اسفند 1396.
25. -عینی فر، علیرضا، قاضی زاده، سیده ندا(1389) گونه شناسی مجتمع مسکونی تهران با معیار فضای باز، نظریه آرمان شهر، شماره 5، سال 1389، ص35-45.
26. ویسی، هادی، حسینعلی زاده، حمیده، 1394، بررسی تاثیر شاخصهای معماری بر رضایتمندی ساکنان مجتمع های مسکونی (مطالعه موردی: مجتمع مسکونی مهر سیرجان)، همایش ملی معماری و شهرسازی بومی ایران، سال 1394، دوره 1.