آسیب شناسی ضوابط و معیارهای طراحی نمای ساختمان، برمبنای الگوی معماری و شهرسازی ایرانی – اسلامی( نمونه موردی بلوار بهشت شهر قم)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار ،گروه معماری،واحد قم ،دانشگاه ازاد اسلامی ،قم ، ایران

2 کارشناسی ارشد ،گروه شهرسازی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی ،یزد ،ایران

چکیده
اهداف : گسترش شهرنشینی و توسعه شهرها در ایران، به‌ویژه در شهرهای مذهبی مانند قم، بدون توجه کافی به معیارهای کیفی طراحی نما و اصول معماری ایرانی-اسلامی، منجر به بروز ناهماهنگی‌های بصری در سیمای شهری شده است. این پژوهش با هدف تحلیل وضعیت موجود نماهای شهری در شهر قم و ارائه راهکارهایی جهت بازآفرینی هویت اسلامی-ایرانی در منظر شهری، انجام شده است.
روش شناسی: روش تحقیق ترکیبی (کمی-کیفی) است که در آن از مطالعات کتابخانه‌ای، تحلیل اسناد بالادستی، بررسی ضوابط محلی و همچنین مشاهدات میدانی و مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته استفاده شده است. در گام نخست، با استخراج شاخص‌ها و مؤلفه‌های معماری ایرانی-اسلامی از منابع قرآنی، روایی و نظریه‌های معاصر شهرسازی، چارچوبی برای ارزیابی نماهای شهری تدوین شد. سپس بلوار بهشت به‌عنوان محور شهری شاخص مورد تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل میدانی نشان داد که بیشتر نماهای این محور فاقد انسجام، وحدت بصری، رعایت حریم، سلسله‌مراتب فضایی، کاربرد مصالح بومی و هندسه متناسب با اصول اسلامی هستند. همچنین، نتایج بررسی اسناد نشان داد که اسناد ملی و محلی فاقد جزئیات اجرایی لازم برای تحقق معماری اسلامی بوده و موجب اعمال سلیقه‌ای و ضعف در کنترل کیفی نماها شده‌اند.
نتایج تأکید دارند که تنها از طریق یکپارچگی میان مبانی نظری، مستندات اجرایی و درک صحیح از زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی، می‌توان به بازآفرینی منظر شهری اسلامی و ارتقاء کیفیت فضاهای عمومی در شهرهایی مانند قم دست یافت.
 

کلیدواژه‌ها



مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از 09 مهر 1404