منظر شهری مبتنی بر تقویت تعامل استفاده هدفمند از عناصر و سطوح سبز

نویسندگان

1 دانشیار گروه معماری، دانشکده هنرو معماری دانشگاه تربیت مدرس،تهران ،ایران

2 کارشناسی ارشد معماری منظر،دانشکده هنرو معماری،دانشگاه تربیت مدرس،تهران،ایران

چکیده
هدف : امروزه ارتباط منظر شهر با افزایش حس تعلق در محلات از اهمیت بالایی برخوردار میباشد. چرا که انسان دائماً در حال تعامل با شهر هست که حاصل این تعامل منظر شهری است. منظر شهر ادراک شهروندان از شهر است که از خلال نمادهای آن به دست می‌آید. از اینرو وابستگی فهم منظر به سابقه حضور در شهر، موجب می‌شود تا لایه‌های مختلفی برای منظر تشخیص داده شود. ارتباط با لایه های مختلف منظرشهر عاملی مؤثر در تقویت حس تعلق شهروندان به شهر می باشد که این مهم در محلات شهری دارای اهمیتی دوچندان است. یکی از عوامل موثر در این راستا، استفاده هدفمند از عناصر و سطوح سبز می باشد که چگونگی کاربرد آنهادر محله اصلی ترین مسأله این تحقیق می باشد. هدف این پژوهش، بهبود تجربه در فضا و ارتباط بیشتر با منظر در محله های شهری از طریق افزایش تعامل با طبیعت می باشد.

روش: روش تحقیق استفاده شده در این پژوهش تحلیلی-توصیفی از نوع مطالعه موردی بوده وجمع آوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای و میدانی انجام شده است.

یافته ها: افزایش حس تعلق باعث پیوند محکم تری میان مخاطب و مکان میشود. در نتیجه حس تعلق را می توان از مهمترین معیار های سنجش کیفیت محیط بر شماریم. لذا در طراحی منظر شهر بایستی به خوانایی و افزایش حس تعلق توجه ویژه ای شود. از مهمترین یافته های این تحقیق دستیابی به راهکارهایی جهت استفاده هدفمند از عناصر سبز در محله های شهری است. به گونه ای که بتوانند علاوه بر اثر گذاری بر خوانایی و کیفیت بصری منظرشهری، کیفیت معنایی و تجربه شهروندان از محیط و بهبود رابطه عاطفی ایشان با محله را باعث گردند.

نتیجه گیری: نتایج این تحقیق، تعریف الگو هایی عملیاتی در محله حکیمیه تهران و در جهت ارتقا تعامل شهروندان با آن محله و تأکید بر استفاده هدفمند از گیاهان و سطوح سبز میباشد.

کلیدواژه‌ها


1. دهخدا،علی اکبر،1377،لعت نامه دهخدا،تهران،نشر دانشگاه تهران
2. جلوانی اصفهانی،علی،1395، بررسی ویژگی های معماری تعاملی در جهت ایجاد ارتباط کاربر با محیط
3.
Li, J. F., & Ding, M. J. (2014). Research of Landscape Interactive Design. In Advanced Materials Research (Vol. 1051, pp. 791-796). Trans Tech Publications Ltd.‌

4. عظیمی، مریم ومقدم، حامد( 1389 )، مفهوم و جایگاه محله در شهر ، فصلنامه جستارهای شهرسازی، سال نهم، شماره 34 ، صص 105-98
5. عبدالهی، مجید و صرافی، مظفر و توکلی نیا، جمیله. 1389،بررسی نظی مفهوم محله و بازتعریف آن با تأ یکد بر شرایط محله های شهری ایران. نشریه پژوهش های جغرافیای انسانی، (72 ):صص 103 – 8
6. ربانی،رسول(1386 ) ،جامعه شناسی شهری. اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان.
7. شکویی، حسین، 1388 ، اندیشه های نو در فلسفه جغرافیا. جلد اول. تهران : مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی.
8. غفاری گیلانده, عطا, & هاشمی معصوم آباد. (2019). ارزیابی میزان حس تعلق محله ای با افزایش مشارکت شهروندان در طرح‌های توسعه محله ای (مطالعه موردی: محله پیرمادر، اردبیل). مطالعات توسعه اجتماعی ایران صص143-155
9. ناطق پور، محمدجواد (1383) توسعه و تعلق اجتماعی با تأکید بر نقش شوراهای اسلامی، رشد آموزش علوم اجتماعی، زمستان، شماره 09 ، دوره 7(2)، صص 28-32
10. نادری، احمد، شیرعلی، ابراهیم، قاسمی کفرودی، سجاد (1393)، بررسی حس تعلق محله ای و نقش آن در مشارکت اجتماعی (نمونه موردی: محله نعمت آباد)، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال ششم، شماره سوم، تابستان، صص 7-20
11. امیرکافی، مهدی، فتحی، شکوفه (1390)، بررسی عوامل موثر بر دلبستگی به محله مسکونی (مطالعه موردی: شهر کرمان)، مجله مطالعات اجتماعی ایران، سال 5، شماره 1(پیاپی 13 )، بهار، صص 5-41
12. طوسی، محمدعلی (1370)، مشارکت به چه معناست، مدیریت دولتی، دوره جدید، شماره 13 ، تهران، انتشارات مرکز آموزش مدیریت.
13. مبارکی، محمد، صلاحی، سمیه ( 1392) کیفیت خدمات شهری، تعهدات شهروندی و حس تعلق اجتماعی، فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، سال 41 ، شماره 92 ، صص 275-315
14. محمدی جمال, حسنی نژاد اردلان و اصانلو، علی،1393 ،"تاثیر هویت محلات بر احساس امنیت شهروندان."،صص 9-32.
15. شماعی، علی؛ پوراحمد، احمد؛ ( 1392 )، بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه جغرافیا، انتشارات دانشگاه تهران،چاپ پنجم
16. Foth,Marcus (2004) , Desgning networks for sustainable neighbourhoods (Acase study of a student a par tment com plex ) ,http : // eprints . qup . edu

17. غراب،ناصرالدین،(1384)،برنامه ریزی فرهنگی و شهر،پروژه تحقیقاتی پژوهشکده مطالعات شهری و روستایی سازمان شهرداری ها و دهیاری ها.43 .

18. Ujang, Norsidah (2012), Place Attachment and Continuity of Urban Place Identity, Procedia - Social and Behavioral Sciences, number 49,p 156 – 167

19. سعیدنیا، احمد. فضای سبز شهری ، کتاب سبز شهرداری ، جلد نهم ، چاپ اول ، تهران، مرکز مطالعات برنامه ریزی شهری ،1383
20. رضویان،محمد تقی،1381،برنامه ریزی کاربری اراضی شهری تهران:منشی
21. گل،یان،1387،زندگی در فضای میان ساختمان ها،ترجمه شیما شصتی،تهران،جهاد دانشگاهی
22. قهرمانی بجندی،مهسا،1397،"اصول طراحی منظر پارک های واحد همسایگی با رویکرد ارتقای تعاملات اجتماعی-همسایگی شهری" پایان نامه کارشناسی ارشد مهندسی معماری منظر، دانشکده هنر و معماری،دانشگاه تربیت مدرس
23. اسکات اسکارفون،کافی محسن،معصومی صنم،طراحی کاشت منظر،جهاد دانشگاهی تهران
24. https://landezine.com/gubei-pedestrian-promenade-by-swa-group
25. طرح تفصیلی منطقه 4 تهران