بازشناسی ابعاد و معیارهای تحقق پذیری طرح های شهری در تجارب معاصر ایران

نوع مقاله : مروری تحلیلی

نویسندگان

دانشگاه هنر اسلامی تبریز

چکیده
یکی از دغدغه‏های همیشگی محافل طراحی شهری جستجو و تحلیل علل ناکامی پروژه‏های توسعۀ شهری است. به بیان دیگر، معمولاً این پرسش مطرح می‏شود که چرا این گونه پروژه‏ها، که بعضاً بر پایۀ نظریات و توسط نخبگان این حرفه تهیه شده اند، در مرحلۀ عمل به تولید فراورده‏های مطلوب منجر نگردیده اند؟ کندوکاو و تحلیل علل ناکامی پروژه‏های طراحی شهری و اهمیت بسیار بالای زمان و چگونگی اجرای طرح در این پروژه‏ها، موجب شد توجه متخصصان به بعد فرآیندی طراحی شهری معطوف گردد چراکه به نظر می‏رسید راه حل این مسئله در رابطه علی میان کیفیت فرآیند و کیفیت فرآورده باشد. همچنین برخی محققین معیارها و شاخص‏های تأثیرگذار بر تحقق‏پذیری طراحی شهری معرفی می‏نمایند که از مهمترین آن‏ها، که در این پژوهش نیز به آن‏ها پرداخته‏شده، می‏توان به عوامل برنامه ریزی و طراحی، عوامل مدیریتی، عوامل اقتصادی، عوامل اجتماعی و فرهنگی، عوامل حقوقی، عوامل اخلاقی اشاره کرد. این پژوهش مروری است بر مقالات و نظریات این حوزه.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


1. Gosling, D. (1996). Gordon Cullen: Visions of Urban Design. London: Academy Editions.
2. ثقفی اصل، آرش، زبردست، اسفندیار، ماجدی، حمید (1392). شناسایی و اولویت بندی معیارها و شاخص‏های مؤثر در فرآیند تحقق‏پذیری پروژه‏های طراحی شهری در ایران. نشریه معماری و شهرسازی آرمان‏شهر، شماره 13، 183-197.
3. کوان، رابرت. (1385) اسناد هدایت طراحی شهری، ترجمه: گلکار، ک. و حسینیون، س.، انتشارات اسلیمی، چاپ اول.
4. Cowan, R. Cowan, R, H. Rogers, L (2005) the Dictionary of Urbanism, Streetwise Press.
5. رضایی، ناصر، ماجدی، حمید، زرآبادی، زهرا سادات(سعیده)، ذبیحی، حسین (1397). تبیین نقش عوامل مؤثر بر تحقق‏پذیری طرح‏های توسعه شهری(مطالعه موردی: شهر شیراز). نشریه پژوهش و برنامه‏ریزی شهری، سال 9، شماره‏ی 34، 47-58.
6. گلکار، کوروش (1390). آفرینش مکان پایدار: تاملاتی در باب نظریه طراحی شهری، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
7. ثقفی اصل، آرش (1398). ارائه مدل مفهومی تحقق‏پذیری پروژه‏های طراحی شهری ایران بر مبنای نظریات فوکو و هابرماس. فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات شهری، شماره 30، 69-83.
8. الکساندر، کریستوفر. چرمایف، س. (1371) کتاب عرصه های زندگی جمعی و خصوصی، ترجمه: مزینی، م.، دانشگاه تهران.
9. Carmona, M. Heath, T. Oc, T. Tiesdell, S. (2003) Public space urban space, Architectural Press.
10. گلکار, کورش (1390). طراحی شهری، فرایند یا فرایندها. صفه. دوره 21، شماره 1. 99-134.
11. محقق دولت‏آبادی، مجتبی (1387). طراحی شهری بافت فرسوده مارچین اصفهان با تأکید بر تحقق‏پذیری. پایان نامه کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه شهید بهشتی دانشکده معماری و شهرسازی گروه طراحی شهری
12. حکیمیان، پانته‏آ (1399). آموزش رسمی طراحی شهری در ایران، فصلنامه علمی-تخصصی انجمن طراحان شهری در ایران، سال 2، شماره 6، 52-60.
13. ثباتی، علی، طوسی، رئوفه (1395). بررسی پروژه طراحی فضای شهری حاشیه رودخانه بابلرود و موانع تحقق‏پذیری آن. فصلنامه معماری سبز، سال 2، شماره 4، 1-7.
14. گلکار، کورش (1387). طراحی شهری سیاست‏گذار و طراحی شهری طرح‏ریز الگوهایی عملیاتی برای تدوین ابزارهای هدایت و کنترل در ایران. صفه، دوره 17، شماره 46. 51-66.
15. صفوی، سیدعلی (1390). بررسی جایگاه مدیریت عمران شری در تحقق طراحی شهری مطلوب؛ نمونه موردی: برنامه‏های توسعه و عمران در تهران. مدیریت شهری، شماره 28، 255-272.
16. ثقفی اصل، آرش، زبردست، اسفندیار، ماجدی، حمید (1392). ارزیابی میزان تحقق‏پذیری پروژه‏های طراحی شهری در ایران نمونه موردی: پروژه‏های اجرا شده در تهران. نشریه معماری و شهرسازی آرمان‏شهر، شماره 17، 185-197.
17. آقاصفری، عارف، حاتمی‏نژاد، سیدحسین، پوراحمد، احمد، رهنمایی، محمدتقی، منصوری، سید امیر، کلانتری خلیل آباد، حسین (1389). بررسی نوسازی و بهسازی بافت فرسوده محله شهید خوب بخت تهران. فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شماره اول، پاییز 1389. 59-71.
18. بنی هاشمی، ام هانی، سرور، رحیم، زیاری، یوسفعلی (1392). توسعه میان افزا در بافت های فرسوده شهری مورد مطالعه محله خانی آباد تهران. فصلنامه جغرافیایی سرزمین، سال دهم، شماره 40. 41-54.
19. قبادیان، وحید، رضایی، محمود (1391). نخستین میدان مدرن شهر تهران بررسی دگردیسی تاریخی-فضایی میدان‏های کهن تهران تا دوره‏ی مدرن. نشریه پژوهش‏های جغرافیایی انسانی، دوره 45، شماره 4، 177-196.
20. خزائی نژاد، فروغ، سیف‏الدینی، فرانک (1391). ارزشیابی عملکرد شهر جدید اندیشه. مجله علمی-پژوهشی آمایش سرزمین، دوره 4، شماره 2. 75-96.
21. رفیعیان، مجتبی، مولودی، جمشید، پورطاهری، مهدی (1390). مدرس علوم انسانی-برنامه‏ریزی و آمایش فضا. دوره15، شماره3. 19-38.
22. بزی، خدارحم، افراسیابی‏راد، محمدصادق (1388). سنجش و ارزیابی میزان موفقیت و کارایی شهرهای جدید(مطالعه موردی: شهر جدید صدرا). مطالعات و پژوهش‏های شهری و منطقه‏ای، سال 1، شماره 2. 111-134.