جستجو در:
دوره 5، شماره 1 - ( 1403 )
جلد 5 شماره 1 صفحات 113-88 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Iranmanesh I, Saeideh Zarabadi Z S, Habib F. Analyzing the Components of Urban Morphology Affecting Social Vulnerability Using the Meta-Analysis Method. Urban Design Discourse a Review of Contemporary Litreatures and Theories 2024; 5 (1) :88-113
URL: http://udd.modares.ac.ir/article-40-65106-fa.html
URL: http://udd.modares.ac.ir/article-40-65106-fa.html
ایرانمنش ایلناز، سعیده زرآبادی زهرا سادات، حبیب فرح. واکاوی مؤلفه‌های ریخت‌شناسی شهری تأثیرگذار بر آسیب‌پذیری اجتماعی با بهره‌گیری از روش فراتحلیل. گفتمان طراحی شهری مروری بر ادبیات و نظریه های معاصر. 1403; 5 (1) :88-113
1- گروه شهرسازی، واحد بین الملل کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، جزیره کیش، ایران.
2- گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. ،z.zarabadi@srbiau.ac.ir
3- گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2- گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. ،
3- گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
چکیده: (2022 مشاهده)
اهداف: توسعه مبتنی بر ریخت‌شناسی شهری با توجه به چالش‌های اجتماعی همچون مهاجرت و تغییر بافت انسانی شهرها و ایجاد سکونت‌گاه‌های حاشیه‌ای غیررسمی، ناامن و ناایمن، تأثیر بسزایی بر آسیب‌پذیری اجتماعی جوامع شهری دارد. این امر در کشور ما که امواج توسعه را با بازه زمانی قابل‌توجهی نسبت به کشورهای توسعه‌یافته، تجربه می‌کند، مسائل پیچیده‌تری را ایجاد می‌کند. از‌این‌رو، درونی‌سازی یا بومی‌سازی عاملیت توسعه براساس مشخصه‌های منحصربه‌فرد تمدنی- فرهنگی یکی از دغدغه‌ها و چالش‌های پیش روی برنامه‌ریزان شهری در سیاست‌گذاری‌های در ایران است. هدف از مطالعه حاضر، استخراج و واکاوی آن دسته از عوامل ریخت‌شناسی شهری در مطالعات بومی است که بر آسیب‌پذیری اجتماعی مؤثر ارزیابی شده‌اند تا بتوان به تعریف روشنی از ابعاد، مؤلفه‌ها و عناصر هر یک از آن‌ها رسید.
روش‌ها: این پژوهش، بر اساس هدف، کاربردی- توسعه‌ای است و با رویکرد کمی، به روش فراتحلیل، به استخراج معیارها و مؤلفه‌های تأثیرگذار ریخت‌شناسی شهری بر آسیب‌پذیری اجتماعی پرداخته شده است تا بتوان از این فرآیند، به خط مشی دقیق‌تر به برنامه‌ریزی شهری نائل شد.
یافته‌ها: تحلیل یافته‌ها می‌رساند که ریخت‌شناسی شهری متأثر از چهار‌گانه اقتصاد شهری، مدیریت حمل‌ونقل و آماد شهری، سیاست‌های کلان توسعه افقی و عمودی شهر و پارادایم شهرنشینی است و آسیب اجتماعی ناشی از ریخت شهری متأثر از مدیریت کاربری اراضی، هندسه معابر، نوع بافت از حیث فرسودگی، هندسه توده پر و خالی و ایجاد لامکان‌ها، شفافیت و خوانایی بافت شهری، سرزندگی، حضورپذیری و نورپردازی معابر در شب، میزان تحقق عدالت فضایی برای همه اقشار جامعه و ایمنی در فضای شهری به هنگام مخاطرات طبیعی مانند سیل و زلزله است.
نتیجه‌گیری: عمده‌ترین رویکردها به مطالعات ابعاد و مؤلفه‌های ریخت‌شناسی شهری عبارت از رویکردهای کالبدی- فیزیکی، بومی- اقلیمی، ادراک محیط و علوم رفتاری، تاریخی و جغرافیایی، اقتصادی- سیاسی، علوم اجتماعی، علوم انسانی و زمینه‌ای- فرهنگی است. ابعاد ریخت‌شناسی شهری در دو بعد بافت و توده و حرکت میان ساختمان‌ها یعنی معابر دسته‌بندی می‌شود. ذیل بعد بافت و توده می‌توان شاخصه‌هایی اعم از گونه‌های ساختمانی، بلوک‌ها و چیدمان توده‌ها و ذیل بعد حرکت میان ساختمان‌ها می‌توان شاخصه‌های هندسه و ساختار معابر و پراکنش دسترسی‌ها را بازشناسی کرد.
روش‌ها: این پژوهش، بر اساس هدف، کاربردی- توسعه‌ای است و با رویکرد کمی، به روش فراتحلیل، به استخراج معیارها و مؤلفه‌های تأثیرگذار ریخت‌شناسی شهری بر آسیب‌پذیری اجتماعی پرداخته شده است تا بتوان از این فرآیند، به خط مشی دقیق‌تر به برنامه‌ریزی شهری نائل شد.
یافته‌ها: تحلیل یافته‌ها می‌رساند که ریخت‌شناسی شهری متأثر از چهار‌گانه اقتصاد شهری، مدیریت حمل‌ونقل و آماد شهری، سیاست‌های کلان توسعه افقی و عمودی شهر و پارادایم شهرنشینی است و آسیب اجتماعی ناشی از ریخت شهری متأثر از مدیریت کاربری اراضی، هندسه معابر، نوع بافت از حیث فرسودگی، هندسه توده پر و خالی و ایجاد لامکان‌ها، شفافیت و خوانایی بافت شهری، سرزندگی، حضورپذیری و نورپردازی معابر در شب، میزان تحقق عدالت فضایی برای همه اقشار جامعه و ایمنی در فضای شهری به هنگام مخاطرات طبیعی مانند سیل و زلزله است.
نتیجه‌گیری: عمده‌ترین رویکردها به مطالعات ابعاد و مؤلفه‌های ریخت‌شناسی شهری عبارت از رویکردهای کالبدی- فیزیکی، بومی- اقلیمی، ادراک محیط و علوم رفتاری، تاریخی و جغرافیایی، اقتصادی- سیاسی، علوم اجتماعی، علوم انسانی و زمینه‌ای- فرهنگی است. ابعاد ریخت‌شناسی شهری در دو بعد بافت و توده و حرکت میان ساختمان‌ها یعنی معابر دسته‌بندی می‌شود. ذیل بعد بافت و توده می‌توان شاخصه‌هایی اعم از گونه‌های ساختمانی، بلوک‌ها و چیدمان توده‌ها و ذیل بعد حرکت میان ساختمان‌ها می‌توان شاخصه‌های هندسه و ساختار معابر و پراکنش دسترسی‌ها را بازشناسی کرد.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
نظریه های طراحی شهری
دریافت: 1401/8/7 | پذیرش: 1402/1/5 | انتشار: 1403/3/10
دریافت: 1401/8/7 | پذیرش: 1402/1/5 | انتشار: 1403/3/10
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |