تبیین جایگاه رویدادهای آیینی ایرانی _ اسلامی در هویت فضاهای شهری

نوع مقاله : توصیفی و نظرسنجی

نویسنده

چکیده
رویدادها و آیین­های ایرانی_اسلامی نقش مهمی در هویت شهر و فضاهای شهری برخوردارند. آیینهایی همچون نوروزنامه خوانی و بازیهای ملی و محلی، آیینهای ماه رمضان، جشنها و اعیاد شیعی، سوگواریهای محرم و صفر از جمله آیینهای هویت­بخش به فضاهای شهری ایرانی_اسلامی محسوب می­شوند. فضاهای عمومی شهری بویژه گره­هایی همچون میدان­ها، میدانچه­ها و جلوخان مساجد با فراهم آوردن امکان اجتماع و برگزاری رویدادهای آیینی، این هنرها را با خود عجین می­نمودند. این نوع ارتباط مستحکم بین مردم، به­عنوان مجریان و مخاطبان رویدادهای آیینی و فضاهای عمومی شهری تقویت بن­مایه­های اجتماعی و هویتی جامعه را بدنبال داشته است. در دوره گذشته فضاهای شهری با ارائه زمینه و بستری پیاده­مدار، داشتن محل­های نشتن و تماشا برای مردمان، سکویی برای مجریان تعزیه و دیگر رویدادهای، شاه­نشین­ و مکانهایی برای نشستن بزرگان شهر و محیطی ایمن و امن، ارتباط مذکور را ایجاد کرده و میزبان رویدادهای آیینی بوده­اند. امری که در دوره معاصر دچار تزلزل شده و فضاهای شهری نه تنها میزبان مناسبی برای رویدادهای آیینی نیستند، بلکه با اولویت دادن به سواره، ترکیب نامطلوب کالبد، فعالیتها، کاربریها و ... در جهت عکس این امر، حرکت می­نماید. این موضوع می­تواند بدلایلی از قبیل کم­توجهی به جایگاه انسان و ساحت وی، نگاه­های تک­بعدی به فضاهای شهری بویژه نگاه صرف مهندسی، اولویت دادن به سواره و ملزومات آن باشد. در این راستا، پرسش اصلی عبارت است از اینکه ویژگیها و روابط مابین فضاها و هنرهای آیینی و دلایل تضعیف این روابط کدامند؟ بنابراین این مقاله با هدف تبیین ابعاد فضاهای شهری به عنوان محملی برای هنرهای آیینی هویت­مند با رویکرد کیفی و روش تحقیق توصیفی_تحلیلی، مطالعه نمونه­های موردی و مطالعه اسنادی و کتابخانه­ای سعی در انجام این تحقیق دارد. نتایج این پژوهش نشان می­دهد طراحی فضاهای شهری در گذشته در راستای هویت­مندی و به عنوان بستری برای تجلی رویدادهای آیینی بویژه هنرهای آیینی در نظر گرفته می­شد. از این رو بازنگری و احداث فضاهای شهری هویت­مند برای پیوند با مفاهیم و مضامین فرهنگی و اجتماعی از سازگاری و زمینه­سازی امری ضروری است و فضاهای شهری به عنوان کانونی برای تقویت معنا، آرامش­بخشی به شهر و تجلی هنرهای ایرانی_ شیعی برای زیست هویت­مند محلی و ملی در نظر گرفته شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله English

Redefinition the Role of Iranian-Islamic Events in Urban Spaces Identity

چکیده English

Urban spaces have been best place for public arts such as Tazieh science old ages. People can be gathered in urban spaces for sighting and social interactions. Iranian Traditional urban spaces have been had special characteristics such as pedestrian-orientation and physical proportion that Iranian and Islamic public arts have been done in its spaces. But these qualities were threatened by modern buildings, traffic and spaces that affected tradition urban space. The aim of this research is study relation between Iranian and Islamic public arts and physical and social dimensions of urban spaces. Tazieh is one of the most important types of Iranian and Islamic public arts that are done in urban spaces. These dramas need central public space which peoples can be gathered around and tazieh is done in center of place. Other ceremonies such as local games and competitions, religious ceremonies also need human conditions, physical proportion. Order of Tabriz historic bazaar in social and cultural, economic and physical Dimensions can be extended to explain the features of the identification and analysis, planning and decision-making will be used. Hojreh system based on Hojreh spatial and physical Tabriz, Iranian-Islamic culture; Tabriz cold climate, politics, growing gradually over time and tailored to the needs of his time and in harmony with its surrounding context etc.

کلیدواژه‌ها English

Identity
Events
Islamic Iranian identity
urban space