---

---

با مروری بر مطالعات گذشته و بررسی وضعیت موجود شهرها  و نوع اثر فن‌آوری‌های نوین بر شهرهای پیشرفته، می‌توان رد پای تولد نسل جدید از شهرهای هوشمند را در ادبیات علمی و حرفه‌ای جهان مشاهده کرد. پیشرفت فن‌آوری و ظهور امکانات جدید برآمده از آن،‌ منجر به تولد مفاهیم نوینی در مفهوم شهر هوشمند و در نتیجه تغییر فرآیند طراحی و برنامه‌ریزی برای شهر هوشمند شده است. لاکن، به واسطه ارتباط مفهومی و ماهیتی مفهوم شهر هوشمند با ‌فن‌آوری و دستاوردهای آن، می‌توان بیان نمود که مفهوم شهر هوشمند، در طول زمان تغییر کرده و واجد ماهیتی پویا است و هم‌گام شدن با این تغییرات در فرایند شهرسازی ضروری است.
بدین مبنا، نوع و رویکرد به طراحی و برنامه‌ریزی شهر هوشمند در طول زمان دستخوش تغییرات بنیادی شده و شهر هوشمند نوین با رویکردی متفاوت به تبیین هوشمندی در شهر و شهر مشارکتی بدل شده‌است. بدون شک این تعریف جدید از شهر هوشمند، اثرات قابل توجهی در فرم و فرآیند طراحی شهری خواهد داشت. در این نوشتار مفهوم شهر هوشمند از بررسی و ارزیابی مفاهیم متاخر مطرح شده از شهر هوشمند در تعامل با نتایج بدست آمده از ارزیابی طرح‌های شهری برای شهرهای هوشمند،‌ برگرفته شده است. بر این اساس،‌ ضمن شناسایی و بررسی مفاهیم نوین مرتبط و اثرگذار،‌ مفهومی نوین از شهر هوشمند از دو منظر تجربی و مفهومی معرفی و فرآیند د گردیسی محیط‌های شهری به سمت تسری هوشمندی همه‌جانبه ارائه شده است تا راهگشا و مبنای طراحی‌ها و مطالعات برای دگردیسی شهرهای ایران به شهرهای هوشمند باشد.

---

در دهه‌های اخیر بدنبال تحولات صورت گرفته در نگرش به میراث فرهنگی و ارزش‌های آن، رویکرد مدیریت مکان‌‌های ‌فرهنگی‌-تاریخی نیز دستخوش تغییرات گردیده ‌است. رویکرد ارزش‌مبنا به عنوان رایج‌ترین رویکرد مدیریتی از اواخر قرن بیستم مورد توجه مجامع علمی در سطح بین‌المللی قرارگرفته ‌است; این رویکرد که به واسطه منشور بورا به جامعه حفاظتی ارائه گردید، از طریق تجربیات عملی مؤسسه‌ی حفاظتی گتی و نظریه‌های افرادی همچون جیمزکر توسعه یافت و بعدها به سازمان‌ها و مؤسسات بین‌المللی دیگری راه یافت. بررسی اسناد بین‌المللی، نظریه‌های مرتبط، جایگاه و اولویت ارزش‌های میراث فرهنگی در قرآن کریم و نهایتاً مدیریت بر مبنای نظام ارزشی فرهنگ اسلامی نشانگر آن است که رویکرد ارزش مبنا، پاسخی مناسب برای شناخت جنبه‌های پیچیده و در حال توسعه میراث ارائه می‌نماید که هدف اصلی آن حفظ اهمیت معنایی مکان و ارتقاء ارزش‌هایی است که توسط همه‌ی گروه‌های جامعه به آن نسبت داده‌ می‌شود و دستیابی به این هدف از طریق برنامه‌ی مدیریتی ساختاریافته و مبتنی بر سیستم ارزشی جامعه‌ میسر می‌گردد از این رو مقاله حاضر از طریق بازخوانی اسناد و دستورالعمل‌های عملیاتی سازمان‌های بین‌المللی از یک سوی و دیدگاه‌های صاحب‌نظران و جایگاه میراث فرهنگی و ارزش‌های آن در فرهنگ اسلامی از سوی دیگر، با بهره‌گیری از روش کیفی و راهبرد تحلیل محتوا در پی توسعه چارچوب مفهومی مدیریت ارزش‌مبنا از طریق ارائه فرآیند کلی برنامه‌ی مدیریتی می‌باشد. بر مبنای چارچوب مفهومی مدیریت ارزش مبنا در این مقاله، اهمیت معنایی مکان که خود در برگیرنده ارزش‌های میراث است و بر مبنای سیستم ارزشی جامعه اسلامی و مد نظر قرار دادن اولویت‌بندی آن‌ها از دیدگاه قرآن کریم تنظیم می‌گردد به عنوانِ هسته‌ی اصلی چارچوب پیشنهادی معرفی می‌‌گردد. به‌ منظور حفظ اهمیت معنایی مکان باید سه مرحله درک مکان، سیاستگذاری و مدیریت مورد توجه واقع شوند و این فرآیند به واسطه مشارکتِ متخصصان حفاظت، جامعه محلی و ذینفعان محقق می‌گردد.