سنجش اثرگذاری ساختمان بلند بر ادراک ساکنان در بافت مرکزی شهر تبریز از منظر کالبدی-معنایی

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای، معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

2 استادیار، گروه معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

3 استادیار، گروه معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

4 استادیار، گروه شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

چکیده
بیان مساله: با توجه به افزایش جمعیت و کمبود زمین برای ارائه خدمات به ساکنین شهرها، معماری ساختمانهای بلند رواج پیدا کرد، اما اکثر این ساختمانهای بلند بدون توجه به ادراک شهروندان ساخته شدند که مشکلاتی را از این نظر بوجود آوردند.

هدف: هدف این پژوهش سنجش اثرگذاری ساختمان بلند بر ادراک ساکنان در بافت مرکزی شهر تبریز از منظر کالبدی-معنایی می باشد.

روش ها: تحقیق حاضر توصیفی - تحلیلی از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری شامل جمعیت بافت مرکزی تبریز برابر 29384 نفر و حجم نمونه از طریق فرمول کوکران برابر 379 نفر بدست آمد. برای تجزیه تحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری از طریق نرم افزار Smart PLS و Amos استفاده شد.

یافته ­ها: نتایج نشان داد از بین مولفه های تاثیر ساختمان بلند بر ادراک ساکنان بافت مرکزی تبریز، مولفه مطلوبیت استفاده از ساختمان های بلند برای کاربری مسکونی با بار عاملی 951/0 بیشترین تاثیر را در ادراک ساکنان (کالبدی-معنایی) در بافت مرکزی تبریز داشته و کمترینش مربوط به مولفه احساس لذت بخشی در مواجهه با ساختمان های بلند با بار عاملی 615/0 می باشد.

نتیجه گیری: طراحی ساختمان های بلند باید با آگاهی کامل از نیازها و خواسته های ساکنان بافت مرکزی شهر تبریز طراحی شود، زیرا آنها مصرف کنندگان واقعی هستند و درک آنها از محیط زندگیشان و امکانات ارایه شده نقش بسیار مهمی در رضایت و آسایش آنها از محیط زندگی دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


[1]. Effendi, M. F, Ridzqo, I. F, Dharmatanna S.W, (2021), An Overview of High-Rise Buildings in Jakarta since 1967 to 2020, IOP Conf. Series: Earth and Environmental Science, 933 (2021) 012001 IOP Publishing, doi:10.1088/1755-1315/933/1/012001.
[2]. Afacan, Y., 2015, Resident satisfaction for sustainable urban regeneration, Proceedings of the Institution of Civil Engineers - Municipal Engineer, 168(4), 220-234. https://doi.org/10.1680/muen.14.00046.
[3]. رحیمی لیلا، کرمی اسلام، ارزیابی عوامل مؤثر بر ادراک سا کنان از کیفیتهای محیطی محله، مطالعه موردی: کوی گلشهر و پرواز تبریز، مطالعات شهری، 1398، 29، 29-40.
[4]. توانگر معصومه، آسیب شناسی اجتماعی- فرهنگی و کالبدی بلندمرتبه سازی در کلان شهر مشهد (مطالعه موردی: منطقه9 شهرداری مشهد)، برنامه ریزی توسعه کالبدی، 1400، 22، 55-72.
[5]. Abbood, I. S, Jasim, M. A, Weli, S.S, (2021), High Rise Buildings: Design, Analysis, and Safety - An Overview, International Journal of Architectural Engineering Technology. 3, 1-13. doi: 10.15377/2409-9821.2021.08.1
[6]. Kim, Han-Soo; Lim, You-Jin; Lee, Hye-Lym (2020). Optimum location of outrigger in tall buildings using finite element analysis and gradient-based optimization method. Journal of Building Engineering, 31, 101379. https://doi.org/10.1016/j.jobe.2020.101379.
[7]. رزاقیان فرزانه، رهنما محمدرحیم. تحلیل شاخص‌های شهر اکولوژیک در ساختمان‌های بلندمرتبه‌ی کلان‌شهر مشهد. مطالعات جغرافیایی مناطق خشک. ۱۳۹۹، ۱۰ (۴۰) :۱۰۳-۸۸
[8]. Lee, K. Y, (2020), The Effect of Residential Environmental Satisfaction on Quality of Life and the Moderating Effect of Housing Type: The Case of Gyeonggi, Korea, Asian Journal for Public Opinion Research. 8 (1), 3-21 http://dx.doi.org/10.15206/ajpor.2020.8.1.3.
[9]. Opoko, A, P, Oluwatayo, A.A, Ezema, I.C, Opoko, C.A, (2016), Residents’ Perception of Housing Quality in an Informal Settlement, International Journal of Applied Engineering Research, 11(4), 2525-2534. http://www.ripublication.com.
[10]. Skaza, M, (2019). Architecture as a Consequence of Perception. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 471(2), 22-33. doi:10.1088/1757-899X/471/2/022033
[11]. Jung C, Awad R, Awad, J, (2022), A study of optimal design process for complex-shaped skyscrapers’ structural systems in United Arab Emirates, Ain Shams Engineering Journal, 13, 1-9. https://doi.org/10.1016/j.asej.2021.101683.
[12]. Kabisch, S., Poessneck, J., Soeding, M., & Schlink, U. (2021). Measuring residential satisfaction over time: results from a unique long-term study of a large housing estate. Housing Studies, 1-19. doi:10.1080/02673037.2020.1867083.
[13]. Kang, Y.; Zhang, F.; Gao, S.; Peng, W.; Ratti, C., 2021, Human settlement value assessment from a place perspective: Considering human dynamics and perceptions in house price modeling. Cities 2021, 118, 1-16.
[14]. بهزادی پور حامد، داودپور زهره، ذبیحی حسین. (1401)، سنجش ابعاد ادراک محیطی شهروندان در میان ساختمان های بلند مرتبه، نمونه موردی: منطقه ۲۲ شهر تهران. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. ۲۲ (۶۴) :۳۶۸-۳۴۹
[15]. اشتگ، لیندا؛ اگنس، ون دن برگ؛ جودی، دگرت. (1396). مفاهیم پایه در روانشناسی محیطی، ترجمه سپیده زرگر و آناهیتا شهپری، انتشارات فکرنو،.
[16]. فیضی محسن، اسدپور علی. (1392)، ادراک شهروندان از منظر ساختمان های بلند شهری, نمونه موردی هتل چمران شیراز. مطالعات معماری ایران. 2(3)، 107-121.
[17]. سعیدی مطلق محمدحسن، براتی ناصر، (1400)، تاثیر شاخص های کیفیت ادراک محیط سکونتی بر کنش متقابل اجتماعی پیوسته در محله باغ شاطر تهران، مطالعات شهری، 38 (10)، 63-76.
[18]. فرج پور سویل، موسوی میرسعید، اکبری نامدار شبنم، (1400)، بازشناسی عوامل مؤثر بر کالبد فضاهای مسکونی و سنجش میزان رضایتمندی ساکنان مجتمع‌های مسکونی از کیفیت کالبدی محیط مسکونی (مورد شناسی: مجتمع مسکونی آسمان تبریز)، جغرافیا و آمایش شهری منطقه ای، 11(41)، 121-140.
[19]. کریمی مشاور مهرداد، سجادزاده حسن، تروشه حسین. (1398)رابطه ارتفاع ساختمان‌های بلند با سلامت روان شهروندان (مطالعه موردی: مجتمع سعیدیه همدان). مطالعات شهری. 9(33)، 51-62.
[20]. کریمی فریبرز، (1397)، در مطالعه بازشناسی جایگاه ساختمانهای بلند در نسبت با پایداری اجتماعی، اندیشه معماری، 2(4)، 19-30.
[21]. Baiz, W. H., & Hoskara, E. (2021). Developing a measurement scale for sustainable high-rise building in city of Erbil. Journal of Asian Architecture and Building Engineering, 35(3), 1-28. https://doi.org/10.1080/13467581.2021.1900855.
[22]. Stopps, H., Thorneycroft, C., Touchie, M. F., Zimmermann, N., Hamilton, I., & Kesik, T. (2021). High-rise residential building makeovers: Improving renovation quality in the United Kingdom and Canada through systemic analysis. Energy Research & Social Science, 77, 102085. https://doi.org/10.1016/j.erss.2021.102085.
[23]. Dwijendra, N.K.A.; Akhmadeev, R.; Tumanov, D.; Kosov, M.; Shoar, S.; Banaitis, A. (2021), Modeling Social Impacts of High-Rise Residential Buildings during the Post-Occupancy Phase Using DEMATEL Method: A Case Study. Buildings 11, 504. https://doi.org10.3390/buildings11110504.
[24]. Lu, X., Tomkins, A., Hehl-Lange, S., & Lange, E. (2021). Finding the difference: Measuring spatial perception of planning phases of high-rise urban developments in Virtual Reality. Computers, Environment and Urban Systems, 90, 101685. doi:10.1016/j.compenvurbsys.2021.101685.
[25]. Baiz, W. H., & Hoskara, E. (2020). Perception of Residents in Residential High-rise Buildings in Term of Sustainability in Erbil City, Third International Conference On Recent Innovations ln Engineering (ICRIE) Duhok, September 9-10-2020, Journal of University of Duhok, 32(2). (Pure and Eng. Sciences), 352-364. https://doi.org/10.26682/csjuod.2020.23.2.28.
[26]. Vafai H, Parivarb, Sehat Kashanic, S, Farshforoush Imanid, A, Vakilie F, (2020), Environmental impact analysis of high-rise buildings for resilient urban development, Scientia Iranica, Transactions A: Civil Engineering, 27 (4), 1843-1857.
[27]. Nanay, B, (2021). Perception is not all-purpose. Synthese, 198. 4069-4080, doi:10.1007/s11229-018-01937-5.
[28]. Zhang, L.; Wu, L. (2021), Effects of Environmental Quality Perception on Depression: Subjective Social Class as a Mediator. Int. J. Environ. Res. Public Health, 18, 6130. https://doi.org/10.3390/ijerph18116130.
[29]. Bruner, J. S. & Postman, L. (1949). Perception, cognition and behavior. Journal of personality, 18(1), 14-31.
[30]. Schroeder, H.W. (1983). Variation in the perception of urban forest recreation sites. Leisure Sciences, 5(3), 221-230.
[31]. Fawcett, W; Ellngham, I, Platt, S, (2008). Reconciling the Architectural Preferences of Architects and the Public: The Ordered Preference Model. Environment and Behavior, 40(5), 599-618.
[32]. بل، سایمون، (1394). منظر: الگو، ادراک و فرایند، ترجمۀ بهناز امین‌زاده، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
[33]. Capone, P. (2013). The landscape theory by Bernard Lassus: an Italian example. Revista Brasileira de Horticultura Ornamental, 19(1), 63-66.
[34]. Szczepańska, M., Wilkaniec, A., Labedzka, D. & Micinska, J. (2013). Non-visual perception of landscape: use of hearing and other senses in the perception of selected spaces in the city of Poznan. Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych, 4(2), 68-79.
[35]. Capone, P. (2013). The landscape theory by Bernard Lassus: an Italian example. Revista Brasileira de Horticultura Ornamental, 19(1), 63-66.
[36]. Karimimoshaver, M; Hajivaliei, H; Shokri, M; Khalesro, S; Aram, F; Shamshirband, S, (2020). A Model for Locating Tall Buildings through a Visual Analysis Approach. Applied Sciences, 10(17), 6072, doi:10.3390/app10176072.
[37]. Al-Kodmany, K, (2018), The Sustainability of Tall Building Developments: A Conceptual Framework, Buildings, 8(1), 7; https://doi.org/10.3390/buildings8010007.
[38]. Short, M. (2012), Planning for Tall Buildings; Routledge: Abingdon, UK.
[39]. CTBUH, (2011). Council on Tall Buildings and Urban Habitat. Disponívelem: http://www.ctbuh.com Acessoem: 14.11.2011.
[40]. فرامرزی، مهسا، زینالی عظیم، علی، (1397)، ارزیابی عملکرد مدیریتی شهر تبریز پس از استقرار شورای اسلامی شهر تبریز، جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، 9(1)، 445-458.
[41]. مفرح بناب؛ مجتبی؛ مجنونی توتاخانه، علی؛ سلیمانی، علیرضا،آفتاب، احمد، (1397)، ارزیابی و تحلیل وضعیت پایداری در کلانشهرها، مطالعه موردی: مناطق ده گانه شهر تبریز؛ تحقیقات جغرافیایی، 1(128)، 140-157.
[42]. زینالی عظیم علی، حاتمی الهام، کرمی اسلام، بابازاده اسکویی سولماز، (1400)، سنجش پایداری محیطی شهر تبریز براساس شاخص های زیست محیطی رشد هوشمند شهری، پایداری، توسعه و محیط زیست، 2(3)، 41-59.
[43]. بصیری مصطفی، حسین‌زاده دلیر کریم، موسوی، میرسعید، (1394)، ارزیابی و اولویت بندی مداخله در محلات بافت مرکزی شهر تبریز، جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، 7(4)، 115-131.